สารานุกรมคือ หนังสือที่จะรวบรวมเรื่องราวต่างๆ ที่ประกอบด้วยคำว่า สาร และ อนุกรม คำว่า สารนั้นหมายถึง แก่น ความเป็นเนื้อแท้ หรือส่วนสำคัญที่เป็นความจริงแท้ แน่นอน และคำว่าอนุกรมนั้น หมายถึง เรื่องของระเบียบ หรือลำดับ ซึ่งสองคำนี้รวมกันเป็นคำว่า สารานุกรม จะหมายถึงว่า เรื่องราวที่เป็นเรื่องจริง ของแท้ หรือเป็นแก่นแท้ของเรื่องราวนั้นๆ ที่เอามาเรียบเรียงกันให้เป็นเรื่องราว โดยที่จะใช้ถ้อยคำที่จะต้องมีการจัดระเบียบแต่ละเรื่องเป็นลำดับ ให้อยู่ในหนังสือเล่มเดียวกันได้ หรือจะจัดทำให้เป็นหลายๆ เล่มแต่เป็นชุดเดียวเรื่องเดียวกันก็ได้ และคำนี้จะใช้เรียกหนังสืออ้างอิง หรือหนังสือที่เรียกว่าหนังสืออุเทศประเภทใดประเภทหนึ่ง
และลักษณะทั่วไปของหนังสือประเภทนี้ คือจะอธิบายเรื่องราวต่างๆ ที่มนุษย์นั้นไปรู้มาและเป็นความจริง หรือจะเป็นเรื่องราวที่ทำหรือรู้กันมาตั้งแต่สมัยโบราณและเอามาใช้จนถึงปัจจุบัน ทั้งเป็นแบบวิชาความรู้ หรือว่าจะเป็นในทางศาสตร์ และความรู้ทั่วๆ ไป ที่คนทั่วไปควรที่จะรู้ หรือจะเป็นเรื่องจริงที่น่ารู้ ผู้ที่จัดทำสารานุกรมนั้น จะต้องจัดหมวดหมู่ และเรียงลำดับความสำคัญของคำอธิบายเรื่องราวต่างๆ และจะต้องเรียงลำดับให้อยู่ในเล่มเดียวกัน หรือจะอยู่ในชุดเดียวกันแต่หลายเล่มก็ได้ อยู่ที่การเรียงลำดับความสำคัญ
หนังสือที่เรียกว่าสารานุกรมจะเป็นหนังสือที่มีผู้ที่ให้ความรู้หรือผู้ที่รู้เรื่องราวนั้นๆ มารับรองเรื่องที่จะจัดทำลงไปเป็นหนังสือสารานุกรม และจะรับรองไว้ว่า เป็นหนังสือที่มีความเชื่อถือได้ ถึงแม้ว่าจะมีหนังสือสารานุกรมบางเล่มที่ยังมีข้อผิดพลาดอยู่เล็กน้อย หรือบางเล่มก็ยังมีความล้าสมัยอยู่ไม่ร่วมสมัยมากพอ เพราะว่ายังไม่มีการแก้ไขหรือไม่มีผู้รู้เข้ามาเปลี่ยนแปลงให้มันใหม่มากพอ ที่จะทันสมัยมากพอยิงเดี๋ยวนี้สื่อโซเชียลก็หาได้คล้ายๆ กันและรวดเร็วกว่าอยู่แล้วจึงทำให้ไม่ได้มีคนมาสนใจสารานุกรมมากเท่าเมื่อก่อน และสารานุกรม ก็ยังจำเป็นต่อผู้ที่จะศึกษาหาความรู้และข้อมูลที่เชื่อถือได้โดยมีผู้รู้ที่รับประกันและการมีหลักฐานเรื่องราวต่างๆ ของการค้นคว้า และเพื่อนำไปอ้างอิงได้ นอกจากนั้นสารานุกรมยังมีวิธีเรียบเรียง ทำให้ผู้ที่ค้นคว้าหาข้อมูลนั้นหาข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว และไม่ตกหล่น หรือข้ามเนื้อหาที่เรียงกันไว้ได้ อย่างเช่น มีการค้นเรื่องอยู่ท้ายเล่ม หรือจะในเล่นสุดท้ายของชุดนั้นๆ และมีการเรียงลำดับตัวอักษรที่เป็นตัวแรกของเรื่องราวนั้นๆ
จุดเด่นและความสำคัญของหนังสือสารานุกรม มีข้อมูลข่าวสารในด้านวิชาการและข่าวสารบ้านเมืองต่างๆ ที่น่ารู้ ข้อมูลทั่วไปที่เกี่ยวกับ ปรากฏการณ์ธรรมชาติ และข้อมูลข้อเท็จจริงต่างๆ ที่จะเกิดขึ้น โดยที่พฤติกรรมของมนุษย์นั้น เป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดการพัฒนาการในตัวของมนุษย์ และสังคม หรือจะเป็นในเรื่องของทรัพย์สินทางปัญญาของมนุษย์ที่คิดค้นและสร้างมันขึ้นมาเอง และที่สำคัญเป็นแหล่งทรัพยากรที่จะไม่มีวันหมดสิ้น ถ้ายิ่งใช้มันก็จะยิ่งเพิ่มพูนผล ซึ่งพัฒนาการของมนุษย์เรานั้นเริ่มตั้งแต่สมัยแรกเริ่มที่ มาจนถึงปัจจุบันนี้ ที่ได้อาศัยทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมต่างๆ บนโลกของเรา และทำการบันทึกไว้ เป็นมรดกเพื่อสืบทอดกันต่อเนื่องจากรุ่นสู่รุ่น และหนังสือสารานุกรมนั้นเป็นหนังสือที่รวบรวมสาระและความรู้ วิชาความรู้ เรื่องราวต่างๆ ที่มนุษย์นั้นเรียนรู้ และความคิดสร้างสรรค์ไว้ทั้งหมด จนเป็นความสามารถของมนุษย์ที่รู้ก่อนเรา เอามาแบ่งปันหรือถ่ายทอดลงในหนังสือสารานุกรม หรืออาจจะเรียกว่าเป็นห้องสมุดขนาดย่อมที่สามารถเคลื่อนที่ได้ และเราก็สามารถพกพาไปไหนมาไหนได้สะดวก
และในปัจจุบันนี้ สารานุกรมนั้นเป็นหนังสืออ้างอิง ที่ห้องสมุดทุกที่จำเป็นต้องมี เพราะคนที่จะสนใจที่จะหาความรู้บางคน ที่อาจจะมีกำลังทรัพย์ก็จะซื้อไว้เป็นเจ้าของ เพราะว่าสารานุกรมนั้นจะสามารถค้นคว้าหาความรู้ได้แทบทุกเรื่อง ในเวลาที่จำกัด เปิดแปปเดียวก็ได้ข้อมูลแล้ว และปัจจุบันหนังสือสารานุกรมมีหลากหลายประเภทมาก มีทั้งสำหรับเด็กและสำหรับผู้ใหญ่ และยังมีหนังสือสารานุกรมที่เป็นความรู้ทั่วไป และสารานุกรมที่เป็นแบบเฉพาะทางวิชา